Dlaczego dzieci kłamią? Historia Lisa Krisa i prawdy, która czasem boli.

Każdy z nas zna to uczucie – ten moment, kiedy serce podpowiada, że lepiej coś ukryć, przemilczeć albo powiedzieć inaczej, niż jest naprawdę. Dzieci też to znają. A może nawet czują to jeszcze silniej, bo dla nich świat dorosłych bywa ogromny, czasem surowy i trudny do udźwignięcia.

W Bajkach z lasu opisałam historię Lisa Krisa, który stanął przed takim właśnie wyborem.

Lis Kris i wybór, którego się bał

W lesie zaplanowano wspólne sprzątanie. Niedźwiedź Patrycy nawoływał zwierzęta, by razem zadbały o ich wspólny dom. Wszystko było przygotowane: worki, rękawice, dobre humory.

Ale w tym samym czasie odbywały się urodziny Sławomira Szakala. Śmiech, zabawa, prezenty, tort – to brzmiało znacznie bardziej kusząco niż zbieranie liści i patyków.

Lis Kris poczuł, że serce ciągnie go w stronę zabawy. A jednocześnie wiedział, że powinien iść pomagać innym. I wtedy zrobił coś, co robi wiele dzieci.

→ Okłamał. Powiedział mamie i pani Sowie Uszatce, dyrektorce leśnej szkoły, że nie może przyjść, wymyślił wymówkę, która brzmiała przekonująco.

Nie zrobił tego, by sprawić im przykrość. Zrobił to, bo bał się, że jeśli powie prawdę, rozczaruje wszystkich. A przecież tak bardzo pragnął pobiec na urodziny.

Co naprawdę kryje się za kłamstwem?

Kiedy dziecko kłamie, nie zawsze robi to ze złej woli. Częściej kieruje nim:

strach przed karą,
lęk przed gniewem dorosłego,
obawa przed utratą akceptacji,
albo po prostu silna potrzeba przyjemności i zabawy.

Widzimy wtedy tylko słowa – a za nimi kryją się emocje, które czasem są zbyt trudne, by dziecko umiało je nazwać.

Prawda

Prawda to coś więcej niż „niekłamanie”. To dar, jaki dajemy drugiej osobie.
Mówiąc prawdę, pokazujemy: „Szanuję cię na tyle, że chcę być wobec ciebie uczciwy”.

Kłamstwo natomiast jest jak cienka rysa na szkle. Może wydawać się drobne, ale osłabia zaufanie, które buduje się długo i cierpliwie.

Dzieci uczą się prawdy wtedy, gdy widzą, że ich słowa są ważne, że dorośli je słuchają i traktują poważnie. Szacunek do rozmówcy zaczyna się od słuchania – od spojrzenia dziecku w oczy i powiedzenia: „To, co mówisz, jest dla mnie ważne”. Gdy dziecko czuje ten szacunek, nie musi już chować się za kłamstwem. Wie, że nawet trudna prawda znajdzie w nas miejsce.

Jak rozmawiać z dzieckiem o kłamstwie?

Nie zaczynaj od oskarżeń. Zamiast pytać: „Dlaczego skłamałeś?”, spróbuj:

„Co czułeś, kiedy to mówiłeś?”,
„Czy bałeś się mojej reakcji?”.

Nazwij emocje, które widzisz:

„Wygląda na to, że było ci wstyd… albo że chciałeś uniknąć kłopotów”.

A potem pokaż dziecku, że prawda buduje most, a nie mur:

„Dziękuję, że mówisz mi prawdę. Dzięki temu możemy znaleźć rozwiązanie razem”.

Kłamstwo zawsze zostawia w sercu ciężar – zarówno w sercu tego, kto je wypowiedział, jak i tego, kto go usłyszał. Ale każde kłamstwo to też zaproszenie do rozmowy. Lis Kris przypomina nam, że dzieci potrzebują naszej cierpliwości. Że prawda bywa trudna, ale to właśnie ona niesie szacunek, bliskość i poczucie bezpieczeństwa.

W książce Bajki z lasu, która ukaże się już w listopadzie, znajdziesz więcej takich historii – opowieści o emocjach dzieci, ich wyborach i rozmowach, które pomagają dorosłym zrozumieć, co kryje się pod trudnym zachowaniem.